Hij groeide op in Wijchen en haalde al op 17-jarige leeftijd zijn VWO-diploma aan het Maas Waal college. ‘Ik had voor een breed vakkenpakket gekozen, niet alleen omdat ik voor veel onderwerpen interesse heb, maar ook omdat ik zo alle opties voor de toekomst openhield’, vertelt Lars Merkus (24). Onlangs studeerde hij af aan de Avans Hogeschool in ’s Hertogenbosch op een zeer actueel onderzoeksterrein: Integrale veiligheidskunde. Voor zijn scriptie deed hij onderzoek naar de Bovenregionale samen-werking binnen de Nederlandse Zeehavens. ‘Het betreft hier de samenwerking op het terrein van de bestrijding van ondermijning’ vult Lars aan. ‘Een verschijnsel met grote impact op de levens van mensen.’
Collegetour in gesprek met jonge wetenschappers
Voordat Lars ontdekte dat zijn hart bij de publieke sector lag, heeft hij de nodige omzwervingen gemaakt. ‘Na het VWO startte ik met een studie Artificial Intelligence aan de Radboud Universiteit. Ik was nog erg jong en had eigenlijk niks te zoeken in het studentenleven. Daarbij was ik met name geïnteresseerd in de ethische aspecten tussen mens en robot, maar lag de nadruk vooral op programmeren in het begin.’ Na nog een studie, die hem niet paste, is Lars gaan praten met een loopbaanbegeleider. ‘Daar ontdekte ik mijn diepgaande interesse voor de publieke sector en kwam de studie Integrale Veiligheidskunde boven drijven. Vanaf het moment dat ik me daar aanmeldde begon het te lopen.’
Veiligheid als core business
‘Voor mij is het mooie aan deze studie dat het nog steeds een breed terrein beslaat en dat de problematiek die je onderzoekt zich midden in de samenleving bevindt. In het Engels heet deze studie Safety and Security, waarbij Safety zich vooral op het terrein van de niet-moedwillige handelingen van mensen afspeelt (zoals bedrijfsongevallen met machines, chemicaliën etc.) en Security zich meer op het terrein van het beveiligen tegen moedwillige handelingen van mensen begeeft. Ik heb op beide vakgebieden stagegelopen. Interessant aspect is dat het denken over veiligheid, of het nu toegangsbeleid of veiligheid van de werkomgeving betreft, nog steeds niet in de hoofden van de mensen zit. Het wordt pas actueel als er iets misgaat. Uiteindelijk heb ik gekozen voor een sector waar veiligheid tot de core business behoort: de politie.’
Belang van specialisatie
Via LinkedIn kwam Lars in contact met het Landelijke Programmateam Ondermijning. ‘Dit team heeft ook een groep studenten betrokken bij hun onderzoeken. Als studententeam vormden wij het externe geheugen van het Programmateam. Er zijn honderden projecten die ondermijning als onderwerp hebben, maar de onderlinge verbondenheid ontbreekt vaak. Een van onze taken was het uitwisselen en verbinden van de initiatieven en deze zichtbaar te maken.’
‘Ik heb ondermijning vervolgens tot onderwerp van mijn scriptieonderzoek gemaakt en dan specifiek in de zeehavens van Nederland. Wat uit mijn onderzoek onder meer naar voren kwam is het grote belang van in ondermijning gespecialiseerde politiemensen. Ondermijning speelt zich vaak af in complexe sectoren wat vraagt om specifieke kennis en ervaring. Hierbij komen ook regionale verschillen in aanpak en beschikbare middelen naar voren waardoor de inzet van specialisten op sommige plaatsen lastiger is. Naast het gebruik van politiespecialisten is eenduidig landelijk beleid en efficiënte samenwerking ook van belang. Gelukkig groeit de aandacht voor ondermijning en wordt er steeds beter samengewerkt, maar op deze vlakken kunnen we nog een slag slaan.”
Red Flags
‘Een van de lastige kanten van ondermijning is dat het zich vooral onder de oppervlakte afspeelt’, vervolgt Lars. ‘Toch zijn er wel signalen, die kunnen wijzen in de richting van ondermijning. Bijvoorbeeld afnemers die alleen cash willen betalen, verhuurde panden waarvan de werkvloer grotendeels leeg is, of waar het heel stil is en waarin alleen op bepaalde momenten activiteit is. Ook wanneer de bezigheden in een pand niet overeenkomen met wat bij de KvK is aangegeven, kan dat op ondermijning wijzen. Wie hierover meer wil weten kan eens kijken op Red Flags bij criminele inmenging (zie voor link onderaan dit artikel). Een digitaal kennisplatform samengesteld uit onderzoeken en andere publieke informatie om ondermijning te herkennen en te bestrijden.’
Vertalen naar beleid
Omdat Lars Merkus inmiddels zijn weg gevonden heeft, gaat hij verder op dit pad. ‘Ik ben onlangs gestart met de premaster Besturen en Veiligheid. Ik ben weer terug op de Radboud Universiteit en dat geeft een goed gevoel. Ondermijning is extreem allesomvattend en complex. Het heeft een grote impact op de levens van mensen. Om het aan te kunnen pakken zal er een vertaalslag gemaakt moeten worden naar beleid. Als toekomstig beleidsmaker wil ik daar een bijdrage aan gaan leveren. Want we moeten niet alleen streven naar herkennen en bestrijden. We moeten het waar mogelijk ook zien te voorkomen.’
Foto: Lars Merkus
Tekst: Willeke Guelen
