We zien hem steeds vaker in het straatbeeld: de AED, oftewel de draagbare defibrillator. Toch weten veel mensen niet of nauwelijks hoe je het apparaat bedient en hoe je iemand reanimeert. Met de juiste kennis en technologie kun je levens redden. Het wordt ons zo aangereikt, maar we doen er nog te weinig mee. En daar moet verandering in komen volgens Jan Hoefnagel – Voorzitter V&VN Ambulancezorg.
Ontwikkelingen AED en reanimatie
Jan vertelt: ‘in de jaren 60 ontstond het idee dat mensen met hartritmestoornissen met behulp van een schok geholpen konden worden. Dit gebeurde voornamelijk in het ziekenhuis. Deze techniek ontwikkelde zich verder door tot de jaren 90. Toen bedacht men dat dit levensreddende apparaat ook op straat beschikbaar moest zijn. Dit leidde tot het idee van AED, oftewel de draagbare defibrillator. Vanaf 2004 zijn de eerste veilige AED’s te vinden in de publieke ruimte. In die tijd ontstonden ook meteen de eerste AED-cursussen, georganiseerd door EHBO-organisaties en later het Rode Kruis en de Nederlandse Reanimatie Raad.
“In 1 cursusavond kun je al leren reanimeren en weet je wat je moet doen bij een hartstilstand”
De reanimatiecursus gaat zelfs al terug naar 1912. In die jaren was de cursus met name gericht op het redden van drenkelingen. De laatste 100 jaar is er steeds meer aandacht voor hart- en vaatziekten en hartfalen. Het belang van reanimatie is daarbij ontzettend groot, het is letterlijk en figuurlijk van levensbelang. Het blijkt dat 23% van de mensen die op straat neervallen en meteen worden gereanimeerd door iemand met de juiste kennis, nagenoeg schadeloos het ziekenhuis weer verlaat. Dit is in vrijwel alle gevallen een direct gevolg van de AED’s en reanimaties ter plekke. In de jaren 90 was de kans op overleving in een dergelijke situatie nog maar 9%. We zijn dus op de goede weg, maar we zijn er nog niet. Hoe meer mensen er zijn met kennis van de AED en reanimatie, hoe groter de kans op overleven is.’
Toename AED’s in de publieke ruimte
‘Wat we weten is dat hoe meer AED’s in de buurt hangen, des te sneller je zo’n apparaat hebt en kunt aansluiten. We proberen overal in Nederland een zogenaamde 6-minutenzone te creëren. Wanneer je iemand met hartfalen binnen 6 minuten met een AED helpt, is de overlevingskans namelijk het grootst. Op dit moment ontbreekt een landelijk beleid op eigenaarschap en wetgeving rond AED en reanimatie. We zijn op dit moment vooral afhankelijk van donaties en nobele gedachten van mensen uit de buurt. Er is nog geen verplichting vanuit de overheid, reanimatie is vooral een sociale plicht. De gemeente West Maas en Waal heeft enkele jaren geleden in zowel AED’s als reanimatiecursussen geïnvesteerd. Hierdoor is er meer kennis in de regio aanwezig van zowel de apparatuur als het gebruik ervan. Het is te hopen dat er op termijn een soort generieke afspraak komt, dat er overal AED’s beschikbaar zijn en dat mensen verplicht worden een reanimatiecursus te volgen. Je hebt als burger de plicht te helpen als iemand onwel wordt. Maar als je geen cursus hebt gehad, wordt dat lastig. Dan moet je het hebben van de instructies van de 112 Meldkamer, maar hiermee verlies je kostbare tijd. Hoe beter je zelf weet wat je moet doen, des te groter is de kans op overleven.’
Advies
‘Het belangrijkste advies is om een reanimatiecursus te volgen, liefst elk jaar. In 1 cursusavond kun je al leren reanimeren en weet je wat je moet doen bij een hartstilstand. En als het gaat om de AED is het van belang te weten waar in de buurt deze hangt. Stel je hebt visite thuis en er gebeurt iets, dan weet je direct waar je naartoe moet. Je stuurt iemand weg om het apparaat te halen, tegelijkertijd kun je zelf beginnen met reanimeren. Of andersom natuurlijk. Een belangrijke toevoeging: een onwel-situatie vindt bijna altijd in de thuissituatie plaats en dus vaak bij familie. Goed om te weten wanneer je twijfelt over het nut van een cursus.’
Hartstichting en Reanimatie Raad
De Hartstichting en Nederlandse Reanimatie Raad zetten zich actief in voor meer bewustwording op gebied van AED’s en reanimatie. Deze instanties kunnen je meer vertellen over de cursusmogelijkheden en stemmen het lesprogramma desgewenst af op je eigen achtergrond. Je hebt daarnaast de mogelijkheid om actief bij te dragen als burgerhulpverlener. Op de websites van de Hartstichting en de Nederlandse Reanimatie Raad vind je meer informatie over AED en reanimatie.
TEKST: JOEP PETERS
FOTO: Jan Hoefnagel
