Onze Romeinse geschiedenis staat midden in de belangstelling. Zeker sinds de ‘Neder-Germaanse Limes’ – de noordgrens van het Romeinse Rijk – in 2021 de status van Unesco Werelderfgoed kreeg. De Romeinen hebben ook in het Land van Maas en Waal een grote rol gespeeld en brachten veel veranderingen naar onze contreien. Een van deze veranderingen was de manier waarop we zijn gaan wonen. Wat hadden de Romeinen zoal in huis?
De inrichting van een Romeinse woning werd sterk bepaald door de sociale klasse waarin men zich bevond. Voor rijke Romeinen was het belangrijk om de ‘juiste spullen’ in huis te hebben, die hun status benadrukten. Ook de vloer- en wandafwerking hoorden daarbij. In de villa’s van rijke Romeinen werden de wanden van prachtige schilderingen voorzien en lag er kostbaar mozaïek op de vloer. Beelden in hout of steen van de voorouders onderstreepten eveneens het belang van de familie. ‘Dit huis is van een geslacht met aanzien’ zo leek deze manier van woninginrichting te vertellen.
Verlichting
Als we kijken naar de verlichting van Romeinse huizen, dan waren de verschillen tussen arm en rijk minder groot. Uiteraard was er nog geen elektriciteit en alle woningen werden verlicht met olielampjes. Waarschijnlijk waren de exemplaren van de rijken luxueuzer uitgevoerd, maar elk type brandde op olie, wat veel roet en walm veroorzaakt zal hebben. Echt gezond was het zeker niet.
De vouwstoel
Op het gebied van meubels komen we een aantal bekende modellen tegen die ook in onze hedendaagse huizen niet zouden misstaan. Archeologen hebben vouwstoelen gevonden, die verdacht veel lijken op de klapstoelen uit onze tijd. Ze waren wel wat luxer uitgevoerd, dat moet gezegd worden. Met een onderstel van hout, brons of ijzer en een zitting van stroken leer of textiel werd een comfortabel zitmeubel gecreëerd.
Banken voor diverse functies
Ook de bank was bij de Romeinen een geliefd item om in huis te hebben. Bij de welgestelden werd deze gebruikt om op te relaxen, wat te lezen of om aan te eten. Vooral bij feestdagen en officiële gelegenheid werd er ‘aangelegen’ op deze banken. Gasten en familie lagen daarbij op hun zij en steunden op een arm. Ze kregen de meest exotische en prachtig bereide gerechten opgediend. Het meeste was voorgesneden, zodat het met één hand kon worden gegeten.
Verder werden banken gebruikt als bed. En ook hierbij gold weer; hoe meer te verteren, hoe luxer de uitvoering. Waar Jan modaal het moest doen met een matras van hooi, riet of wol, waren aan de matrassen van de elite veren toegevoegd om ze comfortabeler en zachter te maken.
De Romeinen komen!
Een serie over de invloed van de Romeinen op het Land van Maas en Waal naar aanleiding van de Unesco Werelderfgoedstatus van de Nedergermaanse Limes
“Had je als Romein een kleine beurs, dan had je meestal ook geen keuken in je huis. De maaltijden werden op straat gekocht; street food was dus ook bij de Romeinen al bekend.”
In de keuken
Had je als Romein een kleine beurs, dan had je meestal ook geen keuken in je huis. De maaltijden werden op straat gekocht; street food was dus ook bij de Romeinen al bekend. In de huizen van de welgestelden was wel een keuken aanwezig met een houtgestookt fornuis of oven waarin een keur gerechten konden worden bereid. De elite kookte niet zelf, daar werden slaven voor ingezet. Een goede kok was heel veel waard en gaf tevens status aan zijn meester.
Keukenspullen
Op het gebied van keukenspullen was er eveneens van alles voorhanden. Er waren kookpotten om in te bakken of te stoven, er waren wrijfschalen om kruiden en olie te combineren tot heerlijke sauzen. In amforen werd wijn, olie of vissaus bewaard. Aan tafel werd er weliswaar met de handen gegeten, maar een keur aan opgegraven borden en schalen van aardewerk laten zien hoe het eten werd opgediend. Ook hier weer gold; hoe rijker de familie, hoe meer die rijkdom werd getoond. In het Italiaanse Pompeji is zelfs een zilveren servies gevonden dat uit een kleine 120 items bestond.
Romeinse villa
Ook in onze streken hebben zich rijke Romeinen gevestigd, die luxe villa’s lieten bouwen. Het ligt voor de hand dat zij de Romeinse manier van leven, die bij een welgestelde familie hoorde eveneens hebben gehanteerd. De Romeinse villa in Wijchen heeft muurschilderingen gehad en er waren zelfs vensters voorzien van glas, een voor de Romeinse tijd ongekende weelde.
Van alle tijden
Bijzonder is zeker ook om vast te stellen dat veel van de woninginrichting in onze tijd niet zou misstaan. Mooie vloer- en wandbedekking, de typische stoelen, banken en keukengerei; het is voor ons heel herkenbaar en is zelfs uitgegroeid tot een begrip: de mediterrane woonstijl en deze is van alle tijden.
Tekst: Willeke Guelen
Foto’s Ancient Roman Furniture, Ancient Rome Furniture (furniturestyles.net)
