De laatste jaren is zijn er veel nieuwe studierichtingen bijgekomen. Niet alleen wat betreft de meer algemene studies, maar ook op toegepaste gebieden is er veel veranderd in het aanbod. In deze serie gaan we kijken naar de impact van dit aanbod op het bedrijfsleven. Wat gaat het ons brengen? Waar liggen de kansen? In elk nummer van IN2 Maas & Waal komt een ander vakgebied aan de orde. We beginnen met de studie naar wat eind jaren veertig in de Verenigde Staten voor het eerst werd omschreven als Machines that think. Inmiddels heeft de denkende machine een grote ontwikkeling doorgemaakt en is kunstmatige intelligentie of artificial intelligence steeds meer ingeburgerd.
Intelligentie ontrafelen
Sinds de pionierstijd in de VS van zo’n 75 jaar geleden is er veel veranderd. Wie nu kunstmatige intelligentie wil studeren kan ook in Nederland terecht op bijvoorbeeld de universiteiten van Groningen, Amsterdam, Utrecht, Tilburg en Maastricht. De Radboud Universiteit heeft eveneens een bachelor- en masteropleiding kunstmatige intelligentie. ‘Je leert er om de menselijke intelligentie te ontrafelen en deze na te bootsen in slimme computers en systemen’, aldus de website van de universiteit. Ook in andere landen zijn opleidingen voor AI ‘hot’ en wordt een jaarlijks groeiend aantal studenten afgeleverd. Inmiddels is het niet alleen een hot topic op de universiteiten en hogescholen, maar is kunstmatige intelligentie niet meer weg te denken in de directiekamer of op de marketingafdeling.
Planon: Al vroeg begonnen met AI
Een van de bedrijven die volop met AI aan de slag ging, is het Nijmeegse softwarebedrijf Planon. Pierre Guelen van Planon vertelt: ‘Wij hebben veel hoogopgeleiden in dienst en een groot deel komt van de technische opleidingen. Om te kijken wat AI voor ons zou kunnen betekenen, zijn we al enige tijd geleden met een internationale groep in AI geïnteresseerde medewerkers gestart die we de AI-Voyagers hebben genoemd. Via Teams worden ervaringen uitgewisseld en ontdekkingen en toepassingen gedeeld. Dat heeft een enorme boost gegeven in het aantal nuttige toepassingen dat we nu gebruiken. Ook houden we regelmatig een AI-café met een spreker die bijvoorbeeld vertelt over het beter formuleren van computerinstructies of over de nieuwste mogelijkheden van AI voor onze marketing. Er is zelfs een Innovation Lab, waar we allerlei toepassingen uitproberen. Op de werkvloer zijn we druk bezig met het uitrollen van tools als Microsoft Copilot. Dat programma bevat AI-toepassingen, volledig geïntegreerd in bijvoorbeeld PowerPoint en Word. Een klein voorbeeld: Je stelt een offerte op en de AI-tool maakt er meteen ook een PowerPointpresentatie bij. En het mooie is; alles wordt gegenereerd vanuit de eigen database, wat een veel veiliger omgeving oplevert dan bijvoorbeeld ChatGPT.’
Basistechnologie ontwikkeld door Universiteiten
De explosief gestegen rekenkracht van computers en de sterk toegenomen hoeveelheid beschikbare data hebben een boost gegeven aan de toepassingen van AI. Vaardigheden als waarnemen, redeneren, leren, plannen en zelfs creativiteit zijn niet langer alleen voorbehouden aan het menselijk brein. ‘Deze basistechnologie op het gebied van AI is door de grote universiteiten en tech-bedrijven ontwikkeld’, vervolgt Pierre Guelen. ‘Daar zijn belangrijke stappen gezet. Maar de echte revolutie vindt op dit moment toch vanuit het bedrijfsleven plaats. Daar worden elke dag opnieuw de meest uiteenlopende praktische toepassingen ontwikkeld en dat gaat razendsnel. In ons bedrijf lopen altijd wel 20 stagiaires rond van uiteenlopende universiteiten en hogescholen. Die doen bij ons allerlei onderzoeken en lopen in de voorste linies mee. Een universiteit kan daar niet tegenop, want elke dag worden er nieuwe werelden geopend en kan iets wat gisteren nog dè oplossing leek, alweer bijna achterhaald zijn.’
‘In onze branche moet je je wel gaan verhouden tot AI’
Sneller en beter
‘Voor een bedrijf als Planon levert AI niet alleen veel tijdwinst op, ook de kwaliteit van de output wordt beter. Enkele voorbeelden uit de praktijk: Alle teksten die we nodig hebben worden in beginsel door ChatGPT-achtige tools gemaakt. Handleidingen, persberichten, gebruikersdocumentatie; ze gaan allemaal door de AI-molen, die uit onze complete database kan putten. Ook het programmeren van software krijgt een boost als AI wordt bijgeschakeld. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je daarmee een kant en klaar product aflevert, maar een eerste aanzet is veel sneller en op basis van veel meer informatie gemaakt. Ook het schrijven van rapporten verloopt efficiënter met AI’, aldus Pierre Guelen.
Kennis over en weer
Zijn er dan geen nadelen aan artificial intelligence? Pierre Guelen ziet de razendsnelle ontwikkeling vooral als een uitdaging: ‘in onze branche moet je je wel gaan verhouden tot AI. We moeten mee om tot de winnaars te blijven behoren. Dat doen wij door onze mensen die interesse hebben in deze ontwikkelingen te stimuleren en alle tools in handen te geven om er het maximale uit te halen. Daarmee komt de kracht van de ‘denkende machines’ vooral ook door slim denkende mensen tot leven. Dat loont eveneens voor de studenten die bij ons stage lopen. Zij nemen op hun beurt weer kennis mee naar hun universiteit en van die wisselwerking wordt iedereen beter’, daarvan is Pierre Guelen overtuigd.
Robothond leidt bezoekers rond
Een van de bijzondere projecten binnen het Planon Innovation Lab is de ontwikkeling van onze robothond. Deze robothond moest volledig autonoom kunnen navigeren door de kantoorruimtes van Planon en bepaalde operationele taken kunnen uitvoeren. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan het begeleiden van onze klanten naar de gewenste afdeling.
Daarvoor moest de robothond in staat zijn om zijn omgeving real-time te scannen en obstakels te identificeren, om efficiënt door de gebouwen van Planon te kunnen navigeren zonder menselijke tussenkomst. De navigatie van de robot is gebaseerd op een aantal wiskundige modellen, die ervoor zorgen dat hij de juiste ‘beslissingen’ op het juiste moment neemt. Het project laat zien wat er mogelijk is in de toekomst van facilitaire dienstverlening, door bepaalde taken geautomatiseerd te kunnen uitvoeren.
Interview: Willeke Guelen
