Als er iemand is die vol passie kan vertellen over het verschil tussen een lineaire en circulaire economie, dan is het Albert Hoekerswever. En niet alleen over het verschil tussen die beide, hij heeft ook een uitgesproken visie op hoe ondernemingen zich het best kunnen organiseren om succesvol te zijn in de transitie naar een circulaire economie. “Dat is wezenlijk anders dan hoe bedrijven met elkaar samenwerken in de lineaire economie”, vertelt Albert.
Albert is oprichter van ‘Stichting HubOranje! | Co-creatienetwerk circulaire marktconcepten’. Deze marktconcepten zijn in ontwikkeling en op dit moment nog gericht op de foodservicemarkt. Maar het organisatiemodel dat eraan ten grondslag ligt, is universeel.
Fnuikende handelswijze
Het fnuikende van het lineaire model is volgens Albert dat dit leidt tot het uitwringen van de aanvoerketen. Het is een handelsmodel waarin bij elke tussenschakel winst moet worden gemaakt. Dit wordt veelal bereikt door zo goedkoop mogelijk in te kopen. Vaak gaat het dus ten koste van de voorliggende partij in de keten. “Als je dit uittekent’, doet Albert voor, “zie je de vorm van een min. Ik noem het daarom ook een minmodel.”
Circulair samenwerkingsconcept
“Wat wij als HubOranje doen, is een nieuw, circulair samenwerkingsconcept opzetten. Op dit moment ontwikkelen wij ‘het ronde ei’, The Round Egg. Wij hebben vijf partijen in de Regio Foodvalley bij elkaar gebracht die betrokken zijn bij de productie en distributie van dit regionale ei. De kippen worden gevoerd met de larven van de zwarte soldaatvlieg, met het doel om soja te vervangen. Fantastisch, dat scheelt enorm in de kilometers en milieuschade; het past in de eiwittransitie. De soldaatvlieg willen we voeren met reststromen uit restaurants. Willen we, want hier zit ons de wetgeving nog in de weg en hierover zijn we in overleg met de minister.”
“Van minmodel – het elkaar zoveel mogelijk uitknijpen – naar winmodel”
De drie vragen
De manier van organiseren en samenwerken rondom The Round Egg wil HubOranje ook toepassen bij het opzetten van andere circulaire ketens. “Het is een universeel organisatiemodel met drie uitgangspunten”, legt Albert uit. “Ik denk vaak aan een krukje, kijk, ik teken het even. Hoeveel poten heeft een krukje nodig om stabiel te staan? Het zijn er drie. Zo heeft – in mijn visie – een gezonde, toekomstbestendige onderneming drie pijlers nodig. Drie vragen heeft een organisatie te beantwoorden: ‘Wat draag ik bij aan de samenleving, wat draag ik bij aan de keten en wat draag ik bij aan mijzelf?’ In plaats van direct te kijken naar het verdienmodel, kiezen we de route van het dienmodel.”
Regisseur en verbinder
Behalve over het bijdragen aan de keten en het delen in de baten, gaat het concept ook over een andere verdeling van de kosten. “Anders dan in het lineaire model, waarin je je ketenpartner niet altijd kent, kijk je hier elkaar in de ogen. De kaarten komen op tafel te liggen, je maakt afspraken met elkaar, bijvoorbeeld over hoe de meerkosten te verdelen. En dan komt de rol van HubOranje om de hoek kijken. Als onafhankelijke stichting spelen wij de rol van verbinder en regisseur. Als een partij er toch niet echt voor blijkt te voelen om ook in de kosten te delen, dan moeten we vaststellen dat het concept niet passend is voor die onderneming.”
Transparant naar de klant
Als voorbeeld van het delen in de kosten noemt Albert weer het ronde ei-concept. “De kippen voeren we dus met insectenlarven. Maar dit maakt de kostprijs van het ei hoger. De vijf ketenpartners vangen deze meerkosten gezamenlijk op. Dit doen ze óók door samen een meerprijs uit de markt te halen. Het is een ei met een verhaal, een uniek concept. Zo zetten we het dus ook in de markt. Die beweging naar de klant, het zichtbaar worden, daarbij transparant zijn – het is van niet te onderschatten belang.”
“Circulaire economie? Een schitterende kans om als ketenpartners anders met elkaar samen te werken. Van minmodel – het elkaar zoveel mogelijk uitknijpen – naar winmodel”, besluit de bevlogen oprichter van HubOranje.
Het HAN Centrum Meervoudige Waardecreatie helpt organisaties in de regio bij hun omslag naar toekomstbestendigheidwww.han.nl/cmw
